Czym jest Osiedle Jazdów i Otwarty Jazdów?

Osiedle Jazdów to mały raj w centrum Warszawy: 27 zatopionych w zieleni drewnianych domków. Otwarty Jazdów to społeczność ich gospodarzy, gości i przyjaciół, czyli my i każdy kto chce się do nas przyłączyć. Rozpoczęliśmy działalność jako grupa nieformalna broniąca Osiedla przed likwidacją, później działaliśmy jako Partnerstwo Lokalne, a teraz jesteśmy formalnym Związkiem Stowarzyszeń. Dziś pracujemy nad tym, aby to miejsce dawało chwilę wytchnienia i zapewniało spotkania z niezależną kulturą i fajnymi ludźmi w niecodziennych okolicznościach przyrody.
Otwarty Jazdów to także największy, oddolny dom kultury i edukacji w Polsce. W 2017 zorganizowaliśmy ponad 1400 wydarzeń w których uczestniczyło przeszło 36 000 osób.

Skąd drewniana zabudowa w centrum Warszawy?

Drewniane domki były częścią reparacji wojennych, które Finlandia po II wojnie światowej świadczyła na rzecz Związku Radzieckiego. Związek przekazał Polsce 500 sztuk, nad Wisłę dostarczyła je Armia Czerwona. 96 z nich zostało zmontowanych na Jazdowie, tworząc pierwsze powojenne osiedle mieszkaniowe w Warszawie. W 1945 roku w “fińskich domkach” zamieszkali architekci i projektanci z Biura Odbudowy Stolicy. Później mieszkało tu wielu znanych artystów, a wśród nich m.in. satyrycy Maria Czubaszek i Jan Pietrzak, aktorka Barbara Wrzesińska oraz poeta, dramaturg i satyryk Jonasz Kofta.

To ile fińskich domków jest na Jazdowie?

27, a właściwie 26, bo jeden spłonął w grudniu 2017 r. Jeżeli chcesz dowiedzieć się, jak wspomóc jego odbudowę, zajrzyj na stronę Pomoc.

96 - tyle domków według źródeł stanęło na Jazdowie w 1945. W latach 1968-1974 nastąpiła rozbiórka kilkunastu domków pod budowę Trasy Łazienkowskiej oraz przy wznoszeniu Ambasady Francji. Następnie w latach 2005-2007 doszło do likwidacji kolejnych. Ich miejsce zajęła Ambasada Niemiec. W 2012 rozebrano kolejne 4 i wtedy wkroczyliśmy my - z buntu zaczął rodzić się Otwarty Jazdów.

Czyli, podsumowując, dziś na Jazdowie jest 26 domków i 1 spalony.

Jakie organizacje działają na Jazdowie?

Lista organizacji wraz z mapą Osiedla Jazdów jest dostępna na stronie mapa

Jakie wydarzenia odbywają się na Jazdowie?

Osiedle Jazdów jest przestrzenią otwartą na działania społeczne, edukacyjne, kulturalne i ekologiczne. W domkach odbywają się różnego rodzaju wydarzenia, m.in. warsztaty, pokazy filmowe, wykłady czy muzyka na żywo. W każdą niedzielę zapraszamy do działań w ogrodzie Motyka i Słońce, gdzie można sadzić i pielęgnować rośliny, w każdy czwartek w Domu Tańca odbywa się potańcówka, w Ladomku co środę, w sezonie wiosenno-letnim, odbywają się koncerty Lado na Wsi, Rotacyjny Dom Kultury zapewnia przestrzeń dla sztuki, gdzie można zorganizować własną wystawę czy projekt społeczno-kulturalny, Otwarta Pracownia jest czynna codziennie jako coworking, a co miesiąc można w niej spotkać nie tylko architektów, autorów nowych warszawskich budynków, ale także muzyków występujących na spotkaniach Muzyka w Pracowni i jazzowych jam’ach.. Każdy znajdzie coś dla siebie!
Zajrzyj na listę wydarzeń dostępną na stronie Osiedle Jazdów na Facebooku.

Co robić na Jazdowie, gdy “nic się nie dzieje”?

Spacerować alejkami i przedeptami. Leżeć na trawie. Pić Jazdowiankę, naszą osiedlową wodę, rozmawiać z ludźmi i słuchać ptaków. Cieszyć się życiem w otoczeniu pięknej przyrody!
A jeszcze lepiej samemu zorganizować wydarzenie! Sprawdź, jak skorzystać z przestrzeni domków fińskich.

Chcę zamieszkać na Jazdowie. Gdzie się zgłosić?

W domkach, w których działają organizacje nie można zamieszkać. Część domków jest w zasobie komunalnym miasta - obecnie mieszka w nich 8 rodzin. 5 domków jest opuszczonych, jeszcze nie wiemy, co się z nimi stanie.
Jako Otwarty Jazdów staramy się zachować proporcję między lokalami użytkowymi, a mieszkalnymi i dotychczas była to główna oś sporu pomiędzy społecznością Osiedla Jazdów, a władzami m.st. Warszawa. Miasto chciałoby Osiedla bez mieszkańców, a my chcemy z. Docelowo chcielibyśmy, żeby obecni mieszkańcy pozostali, a 5 wolnych domków zostało przeznaczone na mieszkania przejściowe, treningowe, wspomagane itd.

Czy mogę kupić domek fiński?

Większość domków fińskich jest pod opieką organizacji pozarządowych, część z nich to lokale mieszkalne - kwaterunkowe. Wszystkie domki są ujęte w gminnej ewidencji zabytków oraz należą do miasta - nie można ich kupić.
Ale w sumie po co kupować, już jesteś właścicielem domku - stanowią one własność komunalną, czyli wspólną.

To chociaż wynająć. Czy to możliwe?

Do tej pory odbyły się dwa konkursy, w których organizacje pozarządowe mogły ubiegać się o domki. W tym momencie nie ma naboru, ale jak tylko zostanie ponownie ogłoszony, na pewno dowiesz się o tym z naszej strony internetowej i ze stron miejskich!
Działać na Jazdowie możesz zawsze, nie trzeba być gospodarzem domku. Wystarczy zgłosić się z konkretnym pomysłem - odpowiedź na pytanie Jak zorganizować wydarzenie w domku fińskim lub ogrodzie. Ale zanim do nas napiszesz, poznaj nasze wartości.

Jakie są wartości Otwartego Jazdowa, czyli co jest dla was ważne?

OTWARTOŚĆ – kierujemy swoje działania do różnych odbiorców, w tym osób nieprzystosowanych, wykluczonych i dyskryminowanych. To zaproszenie do działań dla dobra ludzi, przyrody i miasta.

BŁOGOŚĆ – na Jazdowie można poczuć czystą przyjemność z bycia “tu i teraz” i oderwać się z codzienności.

WZAJEMNOŚĆ – Otwarty Jazdów to miejsce, które sprzyja zawieraniu nowych kontaktów budowanych na zdrowych relacjach, dzięki wzajemnemu szacunkowi i zrozumieniu.

EMPATIA – czyli oferowanie pomocy oraz dawanie okazji do rozwoju i wychodzenia z trudnych sytuacji życiowych. Aktywnie przyciągamy i poszukujemy odbiorców takich działań oraz organizacji, instytucji i grup nieformalnych działających w tym obszarze.

(WY)TWÓRCZOŚĆ – można uczyć tu się, testować, sprawdzać i szukać odbiorców dla swoich działań. Zapewniamy również warunki dla pracy zawodowych rzemieślników i wytwórców, oraz osób, które chciałyby nauczyć się, jak czerpać korzyści z własnej pracy rąk.

INNOWACYJNOŚĆ – Osiedle Jazdów to społeczna przestrzeń eksperymentu. Na Jazdowie testujemy działania z zakresu samoorganizacji, partycypacji, edukacji czy twórczości artystycznej, które mogą inspirować inne grupy nieformalne, organizacje, artystów oraz decydentów zajmujących się w swojej pracy szeroko pojętymi relacjami człowiek-środowisko-miasto.

CIĄGŁOŚĆ – czyli dążenie do zachowania dziedzictwa, które przetrwało ponad 70 lat. Drewniane domki fińskie stopiły się z lokalną przyrodą, a energia społeczności mieszkańców Osiedla i całej Warszawy chcąc zachować ten stan rzeczy, nadała tej przestrzeni nową funkcję, którą należy pielęgnować.

Jak zorganizować wydarzenie w domku fińskim lub ogrodzie?

Zanim do nas napiszesz, poznaj nasze wartości.
Jeśli chcesz zorganizować wydarzenie na Osiedlu Jazdów napisz na adres: otwarty@jazdow.pl
Koniecznie dodaj:

• kim jesteś?
• czym się zajmujesz?
• co chcesz organizować?
• na ile osób?
• jakiej przestrzeni potrzebujesz?
• na jak długo? (daty, dni, godziny – czy są elastyczne)
• czy możesz dorzucić grosik do utrzymania domku, z którego będziesz korzystać? (tu wyjaśniamy z czego utrzymuje się Jazdów)
  PS. Odpowiedź na Twoje pytanie zwykle otrzymasz w ciągu tygodnia.
  Uwaga: Rozpatrujemy tylko zapytania mailowe! Działamy społecznie i mimo starań nie nadążamy z odpowiedziami na pytania zadawane w innych komunikatorach i zapycha to naszą pamięć operacyjną, dlatego postanowiliśmy ograniczyć się jedynie do jednej formy kontaktu.

Kto tu rządzi?

Od momentu powstania inicjatywy Otwarty Jazdów dążymy do tego, aby różne jednostki miejskie podejmowały decyzje na temat Jazdowa razem z nami. Dlaczego? Bo troszczymy się o Jazdów i mamy go codziennie na oku. Wymarzona sytuacja jest taka, że wiemy kto za co odpowiada i bierzemy odpowiedzialność za swoją część. Nazywamy to modelem współzarządzania Osiedlem. Wciąż go szukamy. My, czyli kto? Organizacje działające na Osiedlu (z domkiem lub bez) i mieszkańcy. Spotykamy się w każdy pierwszy poniedziałek miesiąca na spotkaniu Otwartego Jazdowa - Partnerstwa dla Osiedla Jazdów. Dołączyć może każdy!
Formalnie domki i ogrody znajdują się pod opieką Zakładu Gospodarowania Nieruchomościami w Dzielnicy Śródmieście. Dobrze rozumiemy się z Zarządem Zieleni m.st. Warszawy, który zarządza parkami: Ujazdowski, Jazdów i Tadeusza Mazowieckiego. Władztwo ma Zarząd Dzielnicy Śródmieście. Polityczny wpływ wywierają również władze m.st. Warszawy. Ulicą Jazdów zarządza Zarząd Terenów Publicznych. O planie miejscowym decyduje Biuro Architektury i Planowania Przestrzennego m.st. Warszawy. O ewidencji zabytków, w której są domki - stołeczny i mazowiecki konserwator zabytków. I tak dalej, od kilku dobrych lat.

Czyli jak wyglądają Wasze związki z miastem? Jazdów jest bezpieczny?

W latach 2011-2014 Władze Dzielnicy Śródmieście chciały zlikwidować domki i przeznaczyć teren pod zabudowę. Na oddolny wniosek poparty podpisami 1800 mieszkańców zorganizowano konsultacje społeczne, które miały wyznaczyć kierunek rozwoju i przyszłość Osiedla Jazdów.
W konsultacjach zwyciężyła wizja Jazdowa jako miejsca aktywności społeczno-kulturalnej z zachowaną funkcją mieszkalną. Tyle że miasto do tej pory niewiele zrobiło, aby działalność w domkach była możliwa. Wszystko co tu się dzieje, to wynik uporu i szaleńczej pracy mnóstwa zaangażowanych społecznie ludzi.
Wciąż brakuje nam gwarancji stabilności, nie wszyscy mają umowy najmu. Teoretycznie ogrody to przestrzeń publiczna, ale w dużym stopniu dbamy o nie my. Za używanie ogrodów powinniśmy wnosić opłaty do miasta, niektórzy się na to nie godzą, skoro ogrody są dostępne dla każdego jak przestrzeń publiczna.
Nasze związki określmy zatem jako burzliwe, chociaż zdarzają się okresy miodowych miesięcy.

Z czego utrzymuje się Jazdów?

Jazdów to największy oddolny dom kultury i edukacji w Polsce utrzymywany z pracy społecznej. Brak stabilności politycznej oraz umów najmów blokuje nam możliwość pozyskania funduszy zarówno na remonty jak i działania oraz przedsięwzięcia w domkach.
Staramy się wypracować model finansowania i ekonomii który ochroni przestrzeń Osiedla przed komercjalizacją, ale zapewni nam stabilizację. Wykorzystujemy też narzędzia partycypacji. W budżecie partycypacyjnym na rok 2019 zwyciężył projekt dofinansowania działań w przestrzeni i na rzecz Osiedla Jazdów - Otwarty Uniwersytet Jazdów.

Jak można wesprzeć Otwarty Jazdów?

Możesz włączyć się w działania na Jazdowie i wesprzeć nas swoją pracą, wiedzą, umiejętnościami czy doświadczeniem w ramach praktyk lub wolontariatu.
Wsparcie możesz okazać również oferując pomoc finansową (datki, fundusze), wsparcie rzeczowe (więcej na grupie na Facebooku – „Otwarty Jazdów - wymienialnia / uwaga śmieciarka jedzie”) oraz w każdej innej formie. Jesteśmy otwarci na współpracę i nowe pomysły!
Napisz do nas maila na adres otwarty@jazdow.pl.

Jakie są aktualne wyzwania na Jazdowie?

Sprawą kluczową jest doprowadzenie do kompleksowego remontu domków. Równolegle podejmujemy szereg działań mających na celu uchwalenie Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego uwzględniającego wizję przyszłości Osiedla Jazdów.Staramy się wdrożyć model współzarządzania terenem Osiedla. Ponadto cały czas zachęcamy mieszkańców Warszawy do działania na Jazdowie oraz włączamy w te działania nowe grupy twórców. Bardzo istotne jest dla nas również wprowadzenie w domkach kolejnych udogodnień i rozwiązań proekologicznych.

Co można na Jazdowie? Czego lepiej unikać?

(ustaliliśmy, że tutaj będzie link do regulaminu)

Jakie są osiągnięcia Otwartego Jazdowa?

Nowe ambasady, budynki rządowe i luksusowe apartamenty... tu nie powstaną. Naszym największym osiągnięciem jest utrzymanie terenu jako ogólnodostępnego. Gdyby nie inicjatywa Otwarty Jazdów – Osiedla już by nie było. Dużym sukcesem jest również wpisanie układu urbanistycznego i dwóch domków indywidualnie do gminnej ewidencji zabytków.
Jazdów to prawdziwe laboratorium miasta! Jesteśmy prekursorem dobrych praktyk powielanych w różnych miejscach Warszawy i Polski, takich jak łąki kwietne, kompostowniki, otwarte instytucje kultury. Dzięki nam legalna stała się hodowla pszczół w mieście. Przywracamy stare gatunki jabłoni i chronimy dziką miejską przyrodę. Zaszczepiamy ideę samorządności w miejscach, o które chcą się troszczyć mieszkańcy. Wykraczamy poza procedury (co nie jest zabronione jest dozwolone), ale pokazujemy też jak z nich korzystać w interesie wszystkich - na przykład inicjując procesy planistyczne.

Podoba mi się! Chcę dołączyć do Otwartego Jazdowa. Jak to zrobić?

Współtworzyć program Otwartego Jazdowa jest bardzo łatwo! Wystarczy przyjść z pomysłem na jedno ze spotkań Partnerstwa, które odbywają się w każdy pierwszy poniedziałek miesiąca o godzinie 18:30. Uwaga: Nie mamy stałego miejsca spotkań! Aktualna informacja o tym gdzie się widzimy, dostępna jest na wydarzeniu na Facebooku.
Istnieje również możliwość zgłaszania się bezpośrednio do organizacji działających w poszczególnych domkach. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej, zerknij do pytania Jak zorganizować wydarzenie w domku fińskim lub ogrodzie?

A jeśli chcę coś zmienić? Jazdów powinien działać inaczej!

Przepis jest prosty. Można przyjść na spotkanie Partnerstwa i powiedzieć, co warto zmienić. Można też złożyć wniosek o ponowne przeprowadzenie konsultacji społecznych (będziesz potrzebować 1000 podpisów mieszkańców) i przez kilka lat działać na rzecz wdrożenia ich wyników.

To kiedy są te spotkania Otwartego Jazdowa?

Każdy pierwszy poniedziałek miesiąca, o 18:30 na Osiedlu Jazdów.